امنیت سایبری – مدل سازی ریسک و تهدیدات

مهم*ترین بخش امنیت یک سیستم، تقویت و پیشگیری پیش از حمله است، چرا که غالباً دفاع پس از حمله نمی*تواند چندان ثمربخش و مؤثر واقع شود.

آنچه در دنیای امنیت مهم است، توجه به «چگونگی»هاست، نه صرفاً فقط «چه کسانی»، و به زبانِ ساده*تر، مهم*تر این است چگونه یک سرقتِ سایبری خدمات شبکه اتفاق می*افتد، نه آنکه چه کسانی آن را انجام می*دهند.

در مدل*سازیِ تهدید نیز تمرکزِ اصلی بر روی «چگونگی» وقوع و به نتیجه رسیدنِ حمله است. در واقع، مدل*سازی تهدید، روشی برای بهینه*سازی امنیت سیستم است، که
از طریقِ شناساییِ اهداف، روش*های نفوذ و نقاطِ آسیب*پذیر ممکن*پذیر می*شود.

در مدل*سازی تهدید، اولین و مهم*ترین گام مشخص کردن همه*ی آن چیزهایی است که قصدِ حفاظت از آنها را داریم. در اینجا باید به این نکته نیز توجه کرد که مشخص کردن ارزشِ
آنچه قصد حفاظت از آن را داریم صرفاً یک مسئله*ی یک طرفه نیست، به این معنا که در شناساییِ دارایی*های ارشمندِ سیستم، تنها نباید به آنچه از دید خود (به عنوانِ توسعه
دهنده و یا مصرف*کننده) ارزشمند است توجه کنیم، بلکه باید آنچه برای یک میکروتیک مهاجمِ احتمالی نیز ارزشمند است را شناسایی و ارزیابی کنیم

در گام بعد، نیاز است تا گروه*های حمله کننده*ی احتمالی به سیستم را شناسایی و ارزیابی کرد. این گروه*ها باید شاملِ خودی*ها و غریبه*ها و همچنین دربرگیرنده*ی اشتباهاتِ
غیرعمدی (مانند ضعف*های عملکردِ سیستم) و حمله*های مخرب باشد.


سطح حمله

سطح حمله (Attack Surface) مجموعه*ای از نقاطِ ضعفی است که نفوذ از طریقِ آنها برای مهاجمان امکان*پذیر است. در حقیقت سطحِ راه اندازی شبکه وایرلس حمله همان نقاطِ آسیب*پذیریِ سیستم است
که مهاجم قادر خواهد بود از این طریق آنها به سیستم نفوذ کند و اطلاعات را خارج کند.
در مدل*سازیِ تهدید، ارزیابی و تحلیلِ سطحِ حمله اهمیت بالایی دارد، چرا که با این روش، توسعه*دهندگان و مسئولانِ امنیت می*توانند از مناطقِ خطر و همین*طور از شدتِ خطر اطلاع
پیدا کنند، و بخش*های بازِ سیستم برای مهاجمان را شناسایی کنند.




به طورِ کلی تحلیلِ سطح حمله در ۳ مورد کلی به توسعه*دهندگان کمک شایانی میکند:

شناساییِ بخش*ها و عملکردهای آسیب*پذیر سیستم.
شناسایی مناطقِ در معرضِ خطر که نیازمندِ دفاعِ عمیق*تر هستند، و به طورِ کلی شناساییِ مناطقی که نیازمندِ دفاع در برابر مهاجمین احتمالی هستند.
شناساییِ زمانی که سطحِ حمله تغییر داده شده است، و نیاز به ارزیابی تهدید می*باشند.
سطح حمله بسته به نوع سیستم نصب شبکه و عملکرد آن نیز می*تواند متفاوت باشد، همان*طور که دشمنان احتمالی آن هم متفاوت هستند.

اما به طور جامع سطحِ حمله را می*توان در ۴ بخشِ زیر دسته*بندی کرد:
مجموعه*ی مسیرهای ورودی و خروجی برای اطلاعات و دستورها.
کدهایی که از این مسیرهای ورودی و خروجی محافظت می*کنند، از جمله؛ ارتباطات منابع و احرازهویت، اجازه*نامه*ها و اعتبار سنجی داده*ها.
تمامیِ اطلاعات با ارزش سیستم مانند؛ کلیدها، مالکیت معنوی، اطلاعات کسب و کار و اطلاعات شخصی.
کدهایی که از این اطلاعات محافظت می*کنند، از جمله؛ رمزنگاری*ها، دسترسی حسابرسی و کنترلِ عملیات امنیت.
برای مثال، اگر در یک سیستم، تنها نگرانی، مهاجمان از راه دور باشند، و سیستم تنها از طریق اینترنت پشتیبانی شبکه با دنیای خارج ارتباط داشته باشد، سطحِ حمله بخشی از سیستم است
که با بخش*هایی دیگر در اینترنت تعامل دارد، و همین*طور بخشی که ورودی*های اینترنت را قبول می*کند نیز می*تواند به عنوان سطح حمله نیز تعریف شود. در نتیجه، یک دیوار آتشین
در این سیستم می*تواند با فیلتر کردن بخشی از ترافیک شبکه سطح حمله را محدودتر کند.


نمودار حمله

نمودار حمله (Attack Tree) مدل*سازی گرافیکیِ حمله علیه سیستم است، که در واقع هدفِ حمله و مراحل نفوذ و حمله را نشان می*دهد.
با ترسیمِ نمودارِ حمله می*توان چگونگیِ یک حمله را از ابتدای نفوذ به سیستم تا به اتمام رساندن مأموریتِ خرابکارانه* را ردیابی و بررسی کرد.

در ترسیم نمودار حمله ابتدا نیاز است تا هرگونه هدفِ ممکن را شناسایی کرد، و در گام بعد هرگونه حمله علیه هدف*ها را متصور شد، و آنها را به بدنه درخت اضافه کرد.

برای مثال، نمودار حمله*ی یک ویروسِ کامپیوتری را تصور کنید. هدف ویروس در واقع آلوده کردن مرکزسیستم است، و برای رسیدن به این هدف ابتدا باید از طریق یک فایل آلوده به
سیستم نفوذ کند، و در مرحله*ی بعدی اجرای فایل توسط کاربران و یا مدیر سیستم است، و در نهایت پس از اجرا شدن فایل آلوده سیستم نیز آلوده خواهد شد، که همان هدف نهایی حمله است


آنچه در رسم نمودارِ حمله مهم است، در نظر گرفتن تمامی راه*های محتمل برای نفوذ به سیستم و رسیدن به هدف است. شاید گاهی اوقات راه*های نفوذ و حتی اهداف نهایی بسیار غیر قابلِ تصور
به نظر برسند، اما در واقع، هدف از ترسیم نمودار حمله و تحلیل آن، شناسایی تمامیِ راه*های ممکن، و حتی غیرممکن است.
با انجام دقیق این کار می*توان حمله*های احتمالی را پیش از وقوع خنثی کرد، و هرگونه شانس مهاجم برای نفوذ به سیستم را از باز پس گرفت
همان*طور که پیش از این نیز اشاره شد، هدفِ اصلی از مدل*سازیِ امنیت، شناساییِ نقاطِ آسیب*پذیر، دشمنان، و تهدیدهای سیستم کابل کشی شبکه و ارزیابی شدت خطری است که سیستم با آن روبروست.
آنچه توسعه*دهندگان و مسئولانِ امنیت از این مدل*سازی*ها نصب شبکه بدست می*آورند، مشخصاتِ و روش*های حمله*های احتمالی است، که در صورتِ شناسایی و تقویت به موقع، سطحِ حمله و شانسِ
موفقیتِ مهاجمان را به مراتب محدودتر می*کند
باید در نظر داشت، که مدل*سازیِ امنیت، در مرحله*ی نخست اقدامی پیشگیرانه است، و در مرحله*ی بعد، مقدمه*ایست برای پایه*ریزیِ تدابیرِ مناسبِ دفاعی در برابرِ حملاتِ احتمالی
مهم*ترین بخشِ امنیتِ یک سیستم، تقویت و پیشگیری پیش از حمله است، چرا که غالباً دفاع پس از حمله نمی*تواند چندان ثمربخش و مؤثر واقع شود