میکروب معده (هلیکوباکترپیلوری) و عوارض خطرناک آن

هلیکوباکترپیلوری ( H. pylori ) شایع ترین باکتری یا میکروب معده است که حداقل دو سوم جمعیت جهان به آن مبتلا میشوند. این میکروب می توانند از راه های مختلفی وارد بدن شده و باعث ایجاد علائم شود و یا حتی بدون علامت و برای سال ها در دستگاه گوارش زندگی کند.

در اغلب موارد این باکتری هیچ علامتی ایجاد نمی کند، و شخص نیز از وجود آن بی اطلاع است. اما اگر علائمی آزار دهنده را به همراه داشته باشد، میتوان با استفاده از دارو آن را از بین برد. وجود این باکتری در بدن میتواند در طی سال ها، باعث ایجاد عفونت، زخم معده و یا روده شود. در مواردی نادر هلیکوباکترپیلوری عامل سرطان معده نیز می شود.

اما خوشبختانه و با توجه به اینکه در سال های اخیر دسترسی مردم به آب تمیز و سرویس بهداشتی بیشتر شده است، تعداد افراد کمتری نیز این باکتری را دریافت می کنند.

میکروب معده چیست؟
برای چندین دهه، این تصور وجود داشت که عامل زخم های معده، استرس، غذاهای پرادویه، سیگار کشیدن و یا سایر عادت های اشتباه زندگی است. تا اینکه سال 1982 میکروب معده و تاثیرات منفی آن بر زخم معده کشف شد.

هلیکوباکتر پیلوری پس از ورود به بدن، به پوشش معده حمله می کند. کار این پوشش محافظت از بدن در برابر اسیدی است که از معده ترشح میشود. بنابراین در طی مدتی با آسیب این پوشش، اسید از آن عبور کرده و موجب زخم معده میشود. زخم معده میتواند خونریزی یا عفونت کرده و یا موجب شود، عمل گوارش به درستی انجام نگیرد.

این باکتری ممکن است از طریق آب، ظرف یا غذای آلوده وارد بدن شود. به همین جهت این بیماری بیشتر در کشورهایی که دسترسی به آب تمیز ندارند، مشاهده میشوند. باکتری ها می توانند از طریق تماس با بزاق یا سایر مایعات بدن فرد آلوده نیز وارد بدن شوند.

بسیاری از افراد در دوران کودکی به این بیماری مبتلا می شوند، اما بزرگسالان نیز می توانند این باکتری را دریافت کنند. این میکروب ها ممکن است سال ها قبل از شروع علائم در بدن زندگی کنند، اما بیشتر افرادی که به آن مبتلا هستند، هرگز دچار زخم معده نخواهند شد. پزشکان علت اینکه چرا فقط عده ای از افراد دچار زخم معده میشوند، را نمی دانند.

علائم میکروب معده
علائم میکروب معده
ورود باکتری به بدن، علائمی ایجاد نمی کند اما اگر باعث زخم معده شود، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

احساس درد مبهم یا سوزش در شکم
نفخ شکم
آروغ زدن
بی اشتهایی
حالت تهوع
استفراغ
کاهش وزن بی دلیل
زخم معده می تواند باعث خونریزی شود، و سلامتی کلی بدن را با خطر مواجه کند.
در صورت داشتن هریک از این علائم فوراً با پزشک مشورت نمایید.

مدفوع خونی، قرمز تیره یا سیاه رنگ
مشکل در تنفس
سرگیجه یا غش کردن
احساس خستگی بی دلیل
رنگ پریدگی پوست
استفراغ خونی
درد شدید معده
عوارض
میکروب معده می تواند منجر به زخم معده شود، اما عفونت یا خود زخم می تواند منجر به عوارض جدی تری شود. این عوارض عبارتند از :

خونریزی داخلی، ممکن است زخم معده با خونریزی همراه باشد و منجر به کم خونی و فقر آهن گردد.
انسداد، این وضعیت هنگامی رخ میدهد که چیزی مانند تومور از خروج غذا از معده جلوگیری کند.
سوراخ شدن معده، هنگامی رخ میدهد که زخم از دیواره معده عبور کرده و باعث سوراخ شدن آن گردد.
پریتونیت، به عفونت صفاق یا پوشش حفره شکم گفته میشود.
به ندرت عفونت هلیکوباکترپیلوری باعث سرطان معده میشود.
آلودگی به این عفونت خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد. این عفونت دلیل اصلی سرطان معده است، اما تعداد کمی از افراد مبتلا به این میکروب دچار سرطان میشوند.

تشخیص
در صورتی که علائم زخم معده را داشته باشید، پزشک از طریق آزمایش های مختلف وجود این باکتری را بررسی می نماید. زیرا ممکن است، علت زخم معده چیز دیگری باشد. به طور مثال داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی ( NSAID ) نیز می توانند به مخاط معده آسیب برسانند. برای شروع درمان نیز، شناسایی علت بیماری بسیار مهم است.

برای شروع، پزشک در مورد سابقه پزشکی، علائم و داروهای مصرفی از شما سوال می کند و معاینه فیزیکی انجام می دهد. همچنین پزشک از آزمایشات زیر برای پیدا کردن علت بیماری استفاده می نماید.

آزمایش خون و مدفوع، برای بررسی عفونت هلیکوباکترپیلوری
آزمایش تنفس اوره : برای انجام این آزمایش بیمار ماده ای حاوی اوره را می نوشد، سپس درون کیسه ای نفس می کشد. اگر بیمار به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا باشد. باکتری ها اوره موجود در بدن را به دی اکسید کربن تغییر می دهند.
در مواردی دیگر ممکن است پزشک انجام آندوسکوپی یا اسکن را پیشنهاد نماید.

درمان میکروب معده
اگر به میکروب معده و زخم معده دچار شده باشید، باید با مصرف دارو بیماری را درمان و از پیشرفت آن جلوگیری نمایید. چند نمونه از داروهایی که درمان این بیماری به کار می رود، به این شرح است:

آنتی بیوتیک ها از بین برنده باکتری های بدن، مانند آموکسی سیلین، کلاریترومایسین ( بیاکسین ) ، مترونیدازول ( Flagyl )، تتراسایکلین (Sumycin) یا تینیدازول ( Tindamax )
داروهایی که اسید معده را کاهش میدهند. مثل دکس لانسوپرازول ( دکسیلانت )، esomeprazole ( نکسیوم )، لانزوپرازول ( Prevacid )، امپرازول ( Prilosec )، پانتوپرازول ( Protonix ) یا رابپرازول ( Aciphe
ساب سالیسیلات بیسموت، مصرف این دارو همراه با آنتی بیوتیک ها میتواند به از بین بردن این باکتری کمک کند.
داروهایی اسید معده را افزایش میدهند. مثل سایمتیدین ( Tagamet ) ، فاموتیدین (Fluxid ، Pepcid ) ، نیزاتیدین ( Axid ) یا رانیتیدین ( Zantac )
از مصرف خودسرانه این داروها پرهیز کنید و حتماً قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایید. همچنین لازم است این دارو ها مطابق با نظر و دستور پزشک مصرف شوند. در صورتی که دوره مصرف دارو را کامل نکنید، باکتری های بدن مقاوم میشوند و درمان آنها مشکل میشود.

معمولاً بیماری در طی 1 الی 2 هفته برطرف میشود. پس از این مدت ممکن پزشک انجام چند آزمایش را توصیه نماید. تا نسبت به از بین رفتن عفونت اطمینان کامل پیدا کند.

درمان خانگی
از آنجایی که این بیماری رابطه مستقیمی با نحوه رژیم غذایی دارد، بنابراین رعایت توصیه های رژیمی زیر میتواند در درمان بیماری موثر باشد.

سعی کنید تعداد وعده های غذایی را افزایش و در هر وعده حجم غذای مصرفی را کاهش دهید.
غذا را به خوبی بجویید.
میوه ها و سبزیجات تازه را در رژیم غذایی بگنجانید.
غذاهای حاوی سلنیوم به خصوص مغز ها می توانند در بهبودی موثر باشند.
مصرف غذاهای د***********ریایی، گوشت مرغ، گوشت گوسفند*********** و جگر برای معده مفید هستند.
مصرف غذاهای اسیدی مثل مرکبات، گوجه فرنگی و…
مصرف نوشیدنی های الکلی را متوقف نمایید.
مصرف غذاهای حاوی کافئین مثل چای و قهوه ممکن است باعث تشدید درد شوند.
اعتدال در مصرف فلفل قرمز (مصرف فلفل میتواند به بهبودی زخم کمک کند. اما زیاده روی در مصرف آن میتواند علائم را وخیم تر نماید.)
مصرف زرد***********چوبه، عصاره زنجبیل و نیز غذاهای حاوی فنولیک مثل قره*قاط می تواند در از بین بردن این باکتری موثر عمل کند.
مصرف عسل در درمان این بیماری موثر است.
غذاهای حاوی سولفورفان مثل کلم ها، یک باکتری کش قوی محسوب میشوند.
یک داروی گیاهی برای کشتن میکروب معده، گیاه پونه است که میتواند با خاصیت آنتی اکسیدانی خود به درمان این بیماری کمک کند.
مصرف پود***********ر سیر نیز یک روش عالی برای کاهش عفونت است.
کلینیک عابدیان