آزار و اذیت*های اینترنتی و افسردگی کودکان

شاید در خانه*ی شما دستِ*کم یک رایانه، تبلت و یا تلفن هوشمند باشد که به اینترنت متصل است و کودک شما برای سرگرمی و یادگیری از آن بهره می*برد. اگرچه شاید شما درباره*ی محتواهای نامناسب موجود در فضای مجازی آگاه باشید و از این نظر استفاده از اینترنت را برای فرزندان*تان محدود کرده باشید، باید به*یاد داشته باشید که سوء*استفاده*هایی که از راه فضای مجازی می*تواند انجام بگیرد – به اصطلاح آزار و اذیت اینترنتی – از راه رایانامه (ایمیل)*های ساده، پیام*های به*ظاهر بدون مشکلِ تبلیغاتی و یا فرسته*هایی ویژه نیز می*تواند رخ دهد.

برپایه گفته*ی دکتر «جِف هاچینسون» ( آزارهای اینترنتی مانند دیگر انواع آزارها، پیامدهای جدی، مانند افسردگی، گرایش به خودکشی و ایجاد حس انتقام*جویی از راه آزار دیگران به* کمک اینترنت دارد. پس هوشیاری و آگاهی پدران و مادران در این زمینه بسیار مهم است و شما با پیشگیری از پدیدار شدن این آزارها، از پیامدهای آن روی سلامت کودک و نوجوان می*توانید جلوگیری کنید.

چگونه آزار و اذیت اینترنتی بر بچه*ها تأثیر می*گذارد؟
قربانیان آزار و اذیت اینترنتی، نشانه*هایی از افسردگی همچون غم و اندوه، احساس تنهایی، نداشتن اعتماد به*نفس، اُفت تحصیلی، احساس رانده شدن و گرایش به خودکشی و حتی انجام دادن آن را، در خودشان می*توانند نشان دهند.

«نانسی ویلارد» (Nancy Willard)، نویسنده*ی کتاب «تهدیدهای اینترنتی و چالش*های اجتماعی پدید آمده از آن*ها» می*نویسد: شاید تأثیر آزار و اذیت*های اینترنتی زیانبارتر از آزار و اذیت در مدرسه باشد، زیرا کودکان که با آزار و اذیت اینترنتی روبه*رو می*شوند، فرصتی را برای فرار از آن ندارند. به*دلیل ناشناس بودن بیش*تر کسانی که در اینترنت به آزار و اذیت دیگران می*پردازند، قربانیان این آزار و اذیت*ها، آن*ها را نمی*توانند شناسایی کنند. و این موضوع مایه سردرگمی و احساس تنهایی بیش*تر کودکان قربانی می*شود.

از سوی دیگر، پژوهش*ها نشان داده است که آزار*دهندگان اینترنتی کودکان، خود دچار اختلال*های روانی *- اجتماعی بسیاری هستند. ازاین*رو انجام دادن آزار و اذیت اینترنتی نشانه*ی مسائل عمیق دیگری در این افراد است.

گسترش آزار و اذیت اینترنتی چه اندازه است؟
دکتر «میشل یِبارا» درباره*ی آزار و اذیت اینترنتی کودکان بررسی را انجام دادند. این بررسی نشان داد که نزدیک به نُه درصد از کودکانی که برای کارهای درسی*شان از اینترنت بهره می*بردند، با آزار و اذیت اینترنتی روبه*رو شده*اند.

این بررسی نشان داد که تنها نیمی از قربانیان، فرد آزاردهنده را می*شناسند، و دختران و پسران به یک اندازه درگیر این مشکل هستند. همچنین بیش*تر این قربانیان از راه*های یکسانی با آزار و اذیت روبه*رو شده بودند، چنان*که تنها بیست*وپنج درصد قربانیان راه*های متفاوتی را برای قربانی شدن گزارش کردند.
جالب است بدانید، کسانی که در دنیای واقعی به دیگران آزار می*رسانند، در دنیای مجازی نیز دیگران را بیش*تر آزار و اذیت می*کنند.
به گفته کارشناسان، دو گونه*ی اصلی آزار و اذیت اینترنتی وجود دارد: مستقیم و غیر مستقیم.

آزار و اذیت اینترنتی مستقیم
حمله*های مستقیم اینترنتی هنگامی رخ می*دهد که آزاردهنده، به*طور مستقیم یعنی از راه رایانامه (ایمیل) یا پیام*های ارسالی در شبکه*های اجتماعی و اتاق*های گفت*وگو، فرد دیگری را آزار می*دهد. این آزار رساندن از جمله*های توهین*آمیز آغاز و تا تهدید جانی می*تواند ادامه یابد.

آزار و اذیت اینترنتی غیر مستقیم
از سوی دیگر، آزار و اذیت غیر مستقیم هنگامی رخ می*دهد که شخصی از نشانی رایانامه یا نام کاربری شخص دیگری استفاده کند و یا برای انجام دادن آزار و اذیت*هایش، حساب کاربری ساختگی بسازد. شاید فرد مزاحم با حساب کاربری کسی دیگر یا حساب کاربری ساختگی، به انتشار دروغ، پیام*های نفرت*آمیز، یا فاش کردن اطلاعات شخصی افراد بپردازد. گاهی فرد مزاحم، از راه ساختن وب*سایت به کارهایی که گفته شد، می*پردازد. در این نوع آزار و اذیت اینترنتی، قربانی شاید عاملِ آزار و اذیت خود را نتواند شناسایی کند و پاک سازی ذهن را انجام دهد..

پدران و مادران چه*کاری می*توانند انجام دهند؟
چون تأثیر ویرانگر آزار و اذیت*های اینترنتی بسیار فراوان است، شاید پدرها و مادرها در پیش*گیری از این ناهنجاری*ها یا مدیریت*آن، احساس ناتوانی کنند. اما پدران و مادران باید بدانند با انجام دادن مجموعه*ای از کارها، از فرزندان خود در برابر تجربه*ی آزار و اذیت اینترنتی و همچنین انجام شدن آن می*توانند محافظت کنند.

با فرزندان*تان گفت*وگو کنید
نخستین و مهم*ترین واکنش این است که با فرزندان*تان درباره*ی رفتار مناسب در فضای مجازی و قوانین آن گفت*وگو کنید. همچنین برای آن*ها قوانینی را برای مدت دسترسی به اینترنت در خانه وضع کنید. درباره*ی پیامدهای رعایت نکردن این قوانین نیز باید به آن*ها هشدار دهید. بهتر است تنبیه*هایی را برای هنگامی*که فرزندان*تان قوانین را زیر پا می*گذارند، در نظر بگیرید. همچون محروم کردن آن*ها از گوشی تلفن همراه یا رایانه و... و کاهش دسترسی آن*ها به اینترنت.

دسترسی فرزندان*تان را به اینترنت کنترل کنید
شما باید میزان دسترسی کودک*تان را به اینترنت و مدت صرف شده*ی او را در به*کارگیری برنامه های کامپیوتری و گوشی تلفن هوشمند کنترل کنید. شاید قرار دادن رایانه در مکانی که همه ببینند و در دسترس باشد، وسوسه*ی انجام دادن کارهای نامناسب با آن را در کودکان و نوجوانان کاهش دهد. دکتر «پری آفتاب» (Parry Aftab) - وکیل حقوقی کودکان - برای استفاده*ی ایمن بچه*ها از اینترنت، پیشنهاد می*کند هر از گاهی پدران و مادران نام فرزندشان را در موتورهای جست*وجوگر اینترنتی جست*وجو کنند تا مطمئن شوند درباره*ی آن*ها اطلاعات آسیب*رسان یا نادرستی در فضای مجازی منتشر نشده، و کودک*شان با محتواهای آزاردهنده ارتباطی نداشته است.

با وب*سایت*ها تماس بگیرید
چنان*چه مطمئن شدید کودک*تان تحت تأثیر آزار و اذیت اینترنتی قرارگرفته است، وب*سایتی که آن محتوای آزاردهنده را بارگذاری کرده است، پیدا کنید و با مدیریت آن تماس بگیرید و از آن*ها بخواهید در آغاز پرس*وجو درباره*ی فرد آزاردهنده، به شما و مأمورین مربوطه کمک کنند. اگر کودک شما از سوی یک بزرگ*سال از طریق اینترنت مورد آزار و اذیت قرارگرفته است - صرف*نظر از این*که او به هدفی که می*خواسته رسیده است یا خیر – بی*درنگ با پلیس تماس بگیرید. اگر مسئولین مدرسه*ی کودک*تان را در جریان این اتفاق بگذارید، آن*ها در شناسایی مجرم، بسیار کارساز می*توانند باشند.

نشانه*های افسردگی را در فرزندتان پیگیری کنید
اگر نشانه*های افسردگی را در کودک*تان دیدید، با پزشک متخصص کودکان رایزنی و گفت*وگو کنید. پزشک می*تواند تشخیص دهد فرزند شما افسردگی بالینی دارد یا خیر و همچنین درمان مناسب را توصیه کند.