به طور کلی اشخاص پیش از آنکه به سن قانونی برسند به این خاطر که بتوانند در امور مالی خویش تملک داشته باشند، به اثبات رساندن رشد خود در دادگاه خانواده نیاز دارند. بنابراین، لازم می*باشد که با معنای رشد همچنین مراحل صدور حکم رشد اطلاعت مورد نیاز را داشته باشند.

گواهی رشد چیست؟
عموم مردم در دوران کودکی و تا هنگام رسیدن به سن بلوغ، از لحاظ قانونی نمی*توانند در دارایی و انجام اعمال حقوقی خود تصرفی داشته باشند و به*عنوان شخص محجور محسول می*شوند.

در حقیقت محجور به کسی می*گویند که با وجود اینکه صاحب حق می*باشد، ولی نمی*تواند از حق خود استفاده قانونی داشته باشد. به این منظور که شخصی از حجر بیرون آید، دو شرط لازم می*باشد و می*بایست بلوغ و رشد او قطعی گردد.

سن بلوغ برای دختران، ۹ سال قمری کامل و برای پسران ۱۵ سال قمری کامل است. البته امکان دارد شخص به سن بلوغ رسیده باشد، ولی باز هم محجور به حساب آید. زیرا بایستی شرط دوم که همان رشد اوست ثابت گردد.
رشد یعنی توانایی عقلانی جهت استفاده و اداره اموال خویش می*باشد به*گونه*ای که شخص به شیوه صحیحی از دارایی خویش استفاده نماید.
در این صورت، به شخصی که این خصوصیات را دارد، رشید می*گویند. در همین جهت، گواهی رشد سندی می*باشد که توانایی فرد بالغ را حتی پیش از رسیدن به سن ۱۸ سال کامل، از لحاظ مالی و اقتصادی همچنین توانایی بررسی و حل امور مالی خویش نشان می*دهد به*نوعی که نیازی به سرپرست یا فرد دیگری جهت بررسی در این امور نباشد.

معمولاً اخذ گواهی رشد به*منظور اداره امور مالی و تملک اموال خویش می*باشد و از این*رو جهت موضوعاتی نظیر گرفتن وام ازدواج و اخذ دیه کاربرد دارد و جهت مسائل غیرمالی از جمله حضانت فرزندان ، ازدواج و… غيرقابل استفاده است.

نحوه صدور حکم رشد
بنابر گفته حامد امیری مشاور حقوقی در اصفهان ، گواهی رشد مدرکی است که بیان می*کند فردی که به بلوغ رسیده و پیش از اتمام ۱۸ سال شمسی، از لحاظ مالی و اقتصادی، توانایی لازم را برای بررسی و تحلیل امور را دارد و نیازی به سرپرست یا فرد دیگری که در کارهای او نظارت نماید نخواهد بود.

بنابراین اشخاصی که زیر ۱۸ سال سن دارند و در انحصار وراثت، اخذ وام ازدواج، گرفتن دیه، مجوز خروج از کشور و… قرار می*گیرند می*توانند تقاضای تعیین سن کنند. تمام افراد در دوره کودکی خویش از تملک در دارایی خویش ممنوع می*باشند و بعد از بلوغ می*توانند به مدیریت امور حقوقی خود دست یابند. از این*رو سن بلوغ در پسران ۱۵ سال کامل قمری و در دختران ۹ سال کامل قمری است.

البته لازم به ذکر است به این منظور که صغیر، از حجر بیرون آید، رسیدن به سن بلوغ شرط نیست اما می*بایست رشد او نیز اثبات گردد، همچنین گاهاً امکان دارد که اشخاص در حالی که به سن بلوغ رسیده*اند، لیکن باز هم قادر به اداره امور خود نخواهند بود و باز هم محجور به*شمار آیند و فاقد اهلیت هستند.

بنابراین به*منظور اینکه یک صغیر از حجر بیرون آید و دیگر محجور محسوب نگردد، بایستی بلوغ و رشد او توسط قاضی محقق گردد در این مقاله همچنین در مورد ثبت نام حکم رشد صحبت خواهیم کرد.

سن رشد
سن بلوغ در دختران و پسران متفاوت می*باشد، ولی سن رشد در قانون مدنی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ۱۸ سال کامل شمسی بود و تفاوتی میان دختران و پسران وجود نداشت.

ولی در حال حاضر ۱۸ سال هیچ مبدأ و معیار قانونی ندارد و تا پیش از رسیدن به سن بلوغ، صدور حکم رشد امکان*پذیر نخواهد بود.
بنابراین پسران بعد از پایان ۱۵ سال قمری تا پیش از پایان ۱۸ سال شمسی و دختران بعد از پایان ۹ سال قمری و تا پیش از پایان ۱۸ سال شمسی قادر به درخواست گواهی رشد می*باشند. نکته قابل توجه این می*باشد که مسئله رشد منوط به امور مالی می*باشد (اموری نظیر خرید، فروش، اجاره ، رهن و…) و شامل امور غیرمالی نمی*شود.

مدارک لازم جهت اقدام برای حکم رشد و نحوه تقاضا
• شناسنامه و کارت ملی
• استشهادیه یا اسنادی که دلایلی مناسب برای صدور حکم رشد باشند
• فرم درخواست صدور حکم رشد

مشاور حقوقی آنلاین در اصفهان بیان می کند: تقاضای صدور حکم رشد دختران و پسران به این صورت است:

نوع دعوی صدور گواهی رشد دختر یا پسر با هم تفاوتی نخواهد داشت؛ اما چون حکم رشد دختران کمتر از ۹ سال و پسران کمتر از ۱۵ سال صادر نمی*شود، از این*رو صرفاً بسته به سن بلوغ در آنها تفاوت وجود دارد.

به این ترتیب، چنانچه فرد به*منظور تملک در امور مالی خویش نیازی به اثبات رشد خود داشته باشد می*بایست به دادگاه خانواده مراجعه نموده و تقاضای صدور گواهی رشد کند.
ادعای مزبور پس از انجام بررسی*ها و کسب توجه کارشناس تخصصی، چنانچه به اثبات رسد منجر به صدور حکم خواهد گردید. اشخاصی که سن آن*ها زیر ۱۸ سال است و در فرآیند انحصار وراثت، گرفتن وام ازدواج، اخذ دیه، مجوز جهت خروج از کشور و… قرار می*گیرند می*توانند تقاضای تعیین سن نمایند.

با حکم رشد چه کارهایی میتوان کرد ؟
در صورتی*که حکم رشد را دریافت نمایید می*توانید در تمامی امور مالی و غیر مالی مانند ارث ،طلاق و…دخالت نمایید و لیکن در گواهینامه و حضانت تاثیری نخواهد داشت و در ازدواج هم بی*تأثیر است.

سوالاتی که قاضی برای حکم رشد میپرسد :
سوالاتی که پزشکی قانونی یا قاضی برای صدور حکم رشد میپرسند اغلب مشابه سوالات ذیل می باشد :

تفاوت کارت ملی و کارت هوشمند چیست؟

قیمت دلار و سکه چقدر است؟

چک و انواع چک چیست ؟

تفاوت چک و سفته در چیست ؟

قیمت حدودی ملک در مناطق مختلف تهران چقدر است ؟

اگر مقدار مشخصی وجه نقد داشته باشی چطور آن را مدیریت خواهی کرد ؟

انواع حساب های بانکی چیست و تفاوت آن ها ؟

مفهوم شرکت چیست؟

سهام به چه معناست؟

انواع وکالت را نام ببرید ؟

تفاوت قرارداد بیع و اجاره چیست ؟

پوش هستید؟

آیا می دانید تورم چیست ؟

رکود بازار به چه معناست ؟

وسایل گران قیمت را حضوری خرید می کنید یا آنلاین؟

برای سند زدن ماشین به دفترخانه می روی یا پلیس راهور؟

دلایل گرفتن حکم رشد شما چیست ؟

خدمات پلیس + ۱۰ چیست ؟

چرا تعیین سن کنیم؟
معمولاً افرادی که در مورد سن شناسنامه*ای خود شک و تردید دارند و ادعایی مبتنی بر کم یا زیاد بودن سن شناسنامه*ای آنها است و یا حتی امکان دارد فرد مراجعه کنند فاقد مدرک هویتی باشد که به دو گروه صغاری که به سرپرستی انتخاب می*شوند یا به فرزند خواندگی و دسته دوم اتباع افغانی می*باشند که جهت تعیین سن به این سازمان می*برند و شخص از لحاظ رشد عقلی و جسمی معاینه و در نتیجه بر اساس شرایط لازم حکم رشد او صادر می*گردد.

احراز رشد و تعیین سن توسط پزشکی قانونی چگونه انجام می*شود؟
حامد امیری وکیل دادگستری اصفهان می گوید: از جمله خدماتی که سازمان پزشکی قانونی کشور در قسمت کارشناسی انجام می *دهد تعیین سن و صدور گواهی رشد است.

این خدمت نیز همانند دیگر خدمات با نامه*ی صادر شده از مرجع قضایی از طریق این سازمان ارائه می* گردد. به* منظور انجام این کار می*بایست فرد درخواست کننده با همراه داشتن نامه*ی قضایی به یکی از مراجع پزشکی قانونی مراجعه کند.

با این وجود در مورد تعیین سن به استعلام مراجع ذیربط قضایی نیز پاسخ داده خواهد شد. معمولاً مواقعی به تعیین سن نیاز خواهد بود که افراد در مورد سن تقویمی و شناسنامه*ایی خویش به مشکل بربخورند.

عموماً این اشخاص اعتقاد دارند که سنشان کمتر یا بیشتر از سن تقویمی یا شناسنامه آن*هاست؛ یا حتی عده*ای از مراجعه کنندگان فاقد مدارک هویتی هستند، نظیر اتباع بیگانه همچنین افراد بی سرپرست که فاقد شناسنامه یا مدارک هویتی هستند.

در خصوص تشخیص رشادت و اعلام نظریه کارشناسی در این مورد، شخص از لحاظ رشد عقلی و جسمی معاینه می* شود و نتیجتا بر مبنای شرایط لازمی که باید محقق شود حکم رشد از طریق محاکم قضایی صادر خواهد شد.

تشخیص سن تقریبی شخص هم بر مبنای معاینه ظاهری همچنین در صورت لزوم معاینه دندان پزشکی و رادیولوژی و نیز ارزیابی شواهد و مدارک، برآورد می *شود و مراتب به مراجع ارسال می* گردد.

به چه کسی صغیر می*گویند؟
صغیر کسی است که به سن بلوغ نرسیده باشد و هنوز کودک به*حساب می*آید. بر پایه قانون، افراد صغیر به دو گروه تقسیم می* گردند:

صغیر غیرممیز

صغیر غیر ممیز به کودک نابالغی می* گویند که دارای قوه درک و تمییز نمی *باشد، بد را از خوب و نفع را از ضرر تشخیص نمی*دهد و جواز اجرای هیچ حقی از حقوق خود ( از جمله مالی و غیر مالی ) را به*طور مستقل نخواهد داشت و فاقد اراده حقوقی و قصد به *شمار می*آید.

صغیر ممیز

به کودک نابالغی گفته می شود که دارای قوه درک و تمییز نسبی بوده و قادر به تشخیص زیان و نفع خود می *باشد.

سخن پایانی

در انتها و به*عنوان نتیجه گیری کلی از آنچه که بیان گردید؛ به*منظور انجام امور حقوقی از نوع مالی، و برای حمایت از افراد صغیر، تمامی امور و اقدامات قانونی صحیح نیست مگر اینکه ولی یا سرپرست وی تائید کرده باشند.

حال اگر فردی کمتر از ۱۸ سال کامل، ادعای رشد و توانایی در امور مالی خویش را داشته باشد باید با طرح شکایت علیه ولی یا سرپرست خویش و یا دادستان درخواست صدور حکم رشد خویش را بکند تا اگر به صلاحدید دادگاه رسید و نیز صدور حکم رشد، عهده دار امور مالی خود گردد.